Vincent trof Sien op straat in ellende aan en besloot spontaan zich over haar te ontfermen. In brieven aan zijn broer wierp hij zich op als redder van een gevallen vrouw. Het ging hem helaas niet af. Na een periode van huiselijk geluk signaleerde Vincent een lastig karakter bij Sien. Weinig later brak hij zijn belofte van eeuwige trouw, die hij in eerdere brieven nochtans had uitgeschreeuwd. Hij volgde zijn droom, zij stond haar kroost af en raakte op de dool.

 

Na zijn dood groeit hij uit tot de wereldberoemde schilder Van Gogh. Door het vrijgeven van een selectie van Vincents brieven door zijn erfgenamen gaat Sien Hoornik ongevraagd mee de geschiedenis in, als drankzuchtige en onhebbelijke straathoer. In 1963 zet Theun de Vries in de roman Vincent in Den Haag (Salamander & Em. Querido’s Uitgeverij B.V., Amsterdam) Sien zonder de minste nuance neer als een hopeloze, verdorven figuur. 

 

Nooit eerder heeft iemand het opgenomen voor Sien. Wel signaleerde em. prof. dr. Carol Zemel al:

 

[...] this tale of fallen woman and domestic rescue was imagined, written and pictured by men. Bolstering van Gogh’s experience and his images, after all, are the voices of Michelet, Hugo, Zola, Fildes, Holl, and Hood, to name just a few. The voice we do not hear - or only very selectively, muffled through the letters - is Sien’s.

(Carol Zemel, Sorrowing women, rescuing men: Van Gogh’s images of women and family, Art History, vol 10, no 3, sept. 1987, blz. 365)

 

Het tegenverhaal Sien van Gogh belicht eindelijk haar kant. Zonder sensatiezucht. Met het grootste respect voor alle historische feiten én voor de mens Vincent achter de legende. Een mens van vlees en bloed. Zoals Sien.

 

Pakweg honderdtwintig jaar nadat ze zichzelf verdronk, krijgt Sien zo alsnog een stem. Vincent van Gogh schreef ooit dat een goed portret gelijk moet staan aan een goede daad (brief 853). Mede vanuit die gedachte werd deze gelijknamige website opgericht, met hierop het verhaal van begin tot eind kosteloos beschikbaar. Met daaraan gekoppeld de mogelijkheid een vrijwillige bijdrage te doen, of het e-book of de paperback aan te kopen. Tegelijkertijd dient de website als platform voor achtergrondinformatie en ter opheldering van 11 intrigerende historische onderzoeksdossiers waarop ik ben vastgelopen.

 

Naast postuum eerherstel voor Sien schetst dit verhaal een beeld van het harde bestaan voor misdeelden (vrouwen in het bijzonder) aan het eind van de 19de eeuw.

 

Het manuscript moet over enige kwaliteit hebben beschikt, want na de Nederlandse uitgeverij Komma toonde een van de grotere Vlaamse spelers, Borgerhoff & Lamberigts, en de eveneens Nederlandse uitgeverij Thoth vergaande interesse (Thoth deed me zelfs zwart-op-wit een zeer aanlokkelijk contractvoorstel!). Uiteindelijk durfde geen van hen drieën het aan zonder groen licht van het Van Gogh Museum. Allicht lag het thema gevoelig. Helaas leek men daar geen tijd te kunnen vrijmaken voor dit project en publicatie af te wachten. Zo zette men mij natuurlijk voor het blok. Voor alle duidelijkheid: dit is geen verwijt naar iemand toe. Zo gaan de dingen nu eenmaal.

 

Eerder haakte de nieuwe uitgeefster van mijn vorige uitgeverij naar mijn aanvoelen te vroeg af, onder meer louter op basis van de classificatie 'fictie' en wegens 'best wel wat internationale concurrentie' als slotsom van een zogenaamd negatief marktonderzoek. Opnieuw: ook hier neem ik niemand iets kwalijk. Voor mij kent dit verhaal geen verliezers en slechts één winnaar: Sien Hoornik. Overigens, de vorige uitgever, diegene van mijn debuutroman De dwarsligger, liet me onlangs weten dat boek een van de mooiste te vinden die hij in zijn weliswaar korte periode daar heeft uitgegeven. Hoe kan ik anders dan eeuwige dankbaarheid koesteren ten aanzien van het instituut Houtekiet en iedereen daarbij betrokken?

 

Ook andere uitgevers deden het af als 'maar' fictie. Vervelend, want het verhaal is op alle mogelijke historische feiten gebaseerd en slechts de leemtes zijn gefictionaliseerd. Sien heeft nu eenmaal amper een spoor nagelaten (of het werd uitgewist). Met andere woorden, op geen enkele andere manier zou een aanzet tot rehabilitatie haalbaar zijn. Wat misschien mee verklaart waarom nooit eerder iemand het voor haar heeft opgenomen.

 

DIY-uitgeverijen toonden op hun beurt dermate uitgesproken belangstelling dat het me cynisch maakte. Zij wilden dat ik mee zou investeren, net voldoende opdat ik als enige risico zou nemen en zij in elk scenario zouden verdienen.

 

Om hoogwaardig redactiewerk te garanderen, heb ik professionele en ervaren Nederlandse en Vlaamse redactrices en ook een redacteur ingeschakeld met bovendien de juiste historische en/of socioculturele achtergrond. Experten op literair én inhoudelijk vlak. Zij waren alvast unaniem lovend.

 

De vormgever en drukker zijn dezelfde als die van mijn debuutroman (De dwarsligger, Houtekiet, 2016).

 

Dit alles om mezelf te verantwoorden en aan te tonen dat de kwaliteit van dit product in alle opzichten minstens gelijkwaardig is aan die van boeken uitgebracht door uitgeverijen.

 

Ik ben uitermate trots op dit verhaal, deze website en het programma van de geplande lezing. Van daaruit was het een kleine stap naar eigenhandige totaalrealisatie van dit project. Dit kost tijd en geld, maar ik pluk alle vruchten en het levert boeiende kennis en warme contacten op. Het grootste voordeel is evenwel dat ik te allen tijde dicht bij het project blijf waaraan ik gehecht ben geraakt.

 

Vandaag kan ik met de grootste voldoening, na publiceren via een uitgever, nu ook publiceren in eigen beheer afvinken van mijn bucketlist.

 

Missie geslaagd.

 

Veel leesplezier!

 

Yves Saerens